Manieren om invloed uit te oefenen op het bestuur
Door tijdens gemeenteraadsverkiezingen te stemmen op een bepaalde partij of kandidaat oefent u eigenlijk al invloed uit op het bestuur. Welke partijen het voor het zeggen hebben in de raad bepaalt voor een groot deel het beleid in die raadsperiode.
Via een brief of petitie kunt u officieel én directer invloed uitoefenen op het bestuur, dat kan ook op andere manieren, zie hieronder.
Een referendum is een middel om een raadsbesluit tegen te houden. Stel dat de gemeenteraad op het punt staat een beslissing te nemen dat in uw ogen helemaal verkeerd is. Dan kunnen inwoners met een referendum aan de noodrem trekken.
Een referendum geeft andere inwoners de gelegenheid om ook hun mening te geven. Samen geef je de gemeenteraad de raad om het besluit niet te nemen. Vandaar dat het een raadgevend referendum heet.’
Er zijn wel voorwaarden verbonden aan het aanvragen van een referendum. Deze vindt u in de Referendumverordening.
Participatie betekent in feite meedoen. Door participatie zorgt de gemeente ervoor dat zoveel mogelijk mensen betrokken zijn bij het maken van beleid of bij het nemen van bepaalde besluiten. Dat inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties mee kunnen doen bij het ontwikkelen van bepaald beleid. Of juist bij het evalueren van dat beleid.
Vaak weten deze betrokkenen heel veel van bepaalde onderwerpen. En die kennis kan de gemeente vaak goed gebruiken. Door een participatietraject te starten, kan de gemeente deze partijen op tijd betrekken. Je gaat dan met elkaar in gesprek over mogelijke oplossingen.
In 2021 wordt naar verwachting de Omgevingswet ingevoerd. Een grote wetswijziging die alle regelgeving over de leefomgeving van Nederlanders (van o.a. milieu-, geluids- en geurnormen tot bestemmingsplannen) bundelt in één wet. De verantwoordelijkheid voor de leefomgeving wordt een meer gedeelde verantwoordelijkheid en dat komt onder meer tot uiting in de nadruk op participatie.
Voor informatie over het huidige participatiebeleid van gemeente Alkmaar kunt u dit bestand raadplegen: Participatiebeleid Alkmaar (pdf).
Meer informatie over participatie in relatie tot de Omgevingswet vindt u op de website Aan de slag met de Omgevingswet.
Na de participatie-fase komt de fase van inspraak, een wettelijke verplichting. Hierbij kan niet meer met bestuurders van gedachten worden gewisseld – dat is al in het voortraject (bij participatie) gebeurd. Betrokkenen kunnen wel nogmaals (schriftelijk) hun mening of bezwaar kenbaar maken.
Het college van burgemeester en wethouders weegt alle meningen en bezwaren mee in het principebesluit dat vervolgens voor advies naar de raadscommissie gaat.
Voordat de gemeenteraad het besluit definitief vaststelt is het in deze laatste fase van politieke besluitvorming mogelijk via het spreekrecht in raadscommissies en/of raadsvergadering nog één keer uw standpunt naar voren te brengen.
U leest alles hierover op de pagina Spreekrecht burgers.
Als inwoner kunt u de raad ook vragen om een bepaald onderwerp op de agenda te zetten. Dat heet een burgerinitiatief.
Dat kan niet voor alle onderwerpen. Een voorstel komt niet op de agenda als het gaat over een privébelang, de begroting, gemeentelijke belastingen of een onderwerp waar de raad al een besluit over heeft genomen. Een vraag over het gemeentelijk beleid kan ook geen onderwerp van een burgerinitiatief zijn. Voor dit soort vragen bestaan andere mogelijkheden, zoals het spreekrecht in een commissie- of raadsvergadering.
Alle voorwaarden zijn opgenomen in de verordening: Verordening Burgerinitiatief
Hier vindt u het Model burgerinitiatief.
De vergaderingen van de algemene raadscommissie en de raadsvergaderingen zijn openbaar. Van deze vergaderingen worden audio-visuele opnamen gemaakt die u via internet kunt volgen of op een later moment kunt terugkijken. Door de cameraopstelling is ook de publieke tribune in beeld.
Voor het behandelen van beroep- en bezwaarschriften van belanghebbenden over besluiten die door de raad zijn genomen.