Nieuwe erfpachtregels zijn bekend: duidelijkheid voor erfpachters

Op dinsdag 27 mei 2025 besloot het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Alkmaar over de uitwerking van de uitgangspunten voor erfpacht. Dit zijn de regels die gaan gelden voor alle 6.000 erfpachtadressen in Alkmaar. Eerder werden de concept erfpachtregels al voorgelegd aan de erfpachters maar na zorgen en feedback is de uitwerking van de uitgangspunten verder onderzocht, uitgewerkt en aangepast. Het proces heeft ruim 2 jaar geduurd.

De regels in het kort

• Het erfpachttijdvak blijft 50 jaar. In eerdere plannen was dit verkort naar 25 jaar, maar dat is nu teruggedraaid.
• Voor eengezinswoningen en garages buiten het centrum geldt een vaste grondprijs van €425 per m². Dit is het prijspeil voor 2025.
• Voor appartementen en garages (binnen én buiten het centrum) wordt de grondprijs berekend als 15% van de WOZ-waarde.
• Voor eengezinswoningen en garages in het centrum wordt de grondprijs bepaald door een onafhankelijke taxateur.
• De jaarlijkse vergoeding (canon) wordt berekend op basis van de grondprijs en het canonpercentage. Erfpachters van woningen en garages kunnen ervoor kiezen om hun nieuwe canon eerder te laten vaststellen, met een vast percentage van 1,75%.
• Voor erfpachters met financiële zorgen komt er maatwerk: samen met de gemeente wordt dan naar een passende oplossing gekeken.

De eerdere uitgangspunten

In 2024 heeft het college conceptregels opgesteld en gepresenteerd tijdens meerdere erfpachtbijeenkomsten. Erfpachters gaven toen aan dat ze behoefte hadden aan meer duidelijkheid en betaalbaarheid. Mede op basis van hun inbreng zijn de regels verbeterd.

Externe onderzoeken

Ook heeft de gemeente Alkmaar onafhankelijk onderzoek laten doen door een externe partij, namelijk Deloitte. Zij hebben het proces onderzocht. De gemeente scoort daarin goed op heldere communicatie, transparantie en rechtszekerheid. De gemeente houdt zich aan de ‘algemene beginselen van behoorlijk bestuur.’  Dit zijn de regels en normen die overheden moeten volgen bij het nemen van besluiten en bij uitvoering van hun taken. Ze beschermen burgers tegen onzorgvuldigheid, willekeur en een onrechtvaardige behandeling.

Een ander onafhankelijk onderzoek ging over de passende grondwaarde voor sociale huurwoningen op erfpachtgrond. Dit onderzoek werd gedaan door bureaus Fakton en Colliers. Het advies uit dit onderzoek was om voor sociale huurwoningen van woningcorporaties de grondprijzen uit de Nota Grondprijzen aan te houden. Deze tarieven liggen lager. Dit is nodig omdat woningcorporaties wettelijk verantwoordelijk zijn voor betaalbare woningen en daar veel in investeren. Zij mogen bovendien minder huur vragen dan particuliere verhuurders, omdat er prestatieafspraken zijn waaraan zij moeten voldoen.  Dit advies is door de gemeente meegenomen. Deze lagere grondwaarde zorgt ervoor dat de totale inkomsten voor de gemeente iets dalen.

De visie van het college

In de jaren 2027 tot en met 2038 lopen er jaarlijks erfpachttijdvakken voor woningen en garages af en moet een nieuwe canon worden bepaald. Door nu de nieuwe erfpachtregels vast te stellen, komt er duidelijkheid voor de erfpachter. De gemeente streeft ernaar dat de jaarlijkse erfpachtinkomsten minimaal gelijk blijven of beperkt mogen stijgen in de loop van de jaren. Daarnaast streeft de gemeente ernaar om de kosten voor de erfpachter zoveel mogelijk te beperken. Deze drie punten hebben centraal gestaan in de visie van het college over de nieuwe erfpachtregels.